خواص گیاهان

خانواده پیچک صحرایی (Convolvulaceae)

گیاه سقمونیا یا محموده در ایران نمی روید و دارای ساقه بالا رونده است. از ریشه این گیاه گم رزینی بنام رزین((اسکامونه)) می گیرند که از مسهل های قوی است .


خانواده گل گاو زبان(Boraginaceae)

اعضای گیاه گل گاو زبان(Borago officinalis)، دارای حدود 30 درصد موسیلاژ و اعضای سبز دارای نیترات پتاسیم است . گل گاو زبان دارای اثر ضد سرفه، مدر و تقویت قلب است. مصرف این گیاه بدلیل وجود پیرولیزیدین آلکالوئید ها که از سموم کبدی هستند امروزه کم شده است.


گیاه سپستان (Cordia myxa) ، درختی است که در نواحی جنوبی ایران ، مخصوصا سواحل خلیج فارس پراکندگی دارد، دارای برگهای بدون کرک و دارای دمبرگ دراز،گلهای آن دارای جام قیفی
شکل،میوه شفت به بزرگی یک گیلاس است.
از میوه اش همراه دانه های موسیلاژ دار بعنوان نرم کننده سینه استفاده می کنند. گونه های لیتوسپرموم ، فعالیت هورمونی داشته و همچنین دارای ((لیتو سپرمین)) می باشند که برای رنگ کردن مواد غذایی از آنها استفاده می کنند.


خانواده شاه پسند(Verbenaceae)

اندامهای آن حاوی گلیکوزید ((وربنالین)) و مهچنین تانن است که اثر قابض دارد.عصاره گیاه احتمالا موجب تقویت موی سر می شود. برگ به لیمو دارای اسانس مشابه با اسانس مرکبات است و بعنوان مقوی معده و رفع دردهای عصبی استفاده می شود و از اسانس آن در تهیه اودکلن استفاده می کنند.


تیمر یا حرا(َAvicennia officinalis)، سطح فوقانی برگ سبزولی سطح تحتانی سفید است.پوست این درختچه دارای تانن و ماده ای به رنگ زرد بنام ((لا پاکول)) است که دارای اثر مدر بوده و عقیده بر این است که این ماده برای درمان بیماری جذام موثر می باشد. گیاه پنج انگشت حاوی ((وی تکسین)) بوده و معتقدند تسکین دهنده قوای شهوانی است. (castus به معنای عفاف و پاکدامنی است) و روی میزان ترشح FSH و LH و پرولاکتین موثر است.


خانواده نعناع (Lamiaceae)

نعناع در ایران کاشته شده است. برگ تازه آن دارای تانن و اسانس است و عمده ترین ماده در اسانس آن ((مانتول)) می باشد که از آن بعنوان خوش طعم کننده و مقوی معده استفاده می کنند. ((مانتول)) اثر آرام کننده دردهای موضعی داشته و از ضد عفونی کننده های خوب به حساب می آید.


پونه(M.pulegium)، دارای اسانس (محتوی پوله ژون) و آزولن (ضد التهاب) است و از آن بعنوان ضد نفخ و صفرا آور استفاده می شود . اسطوقدوس دارای گلهایی به رنگ آبی و به وضع فراهم به تعداد سه تایی با فواصل نسبتا زیاد،که در قسمتهای انتهایی شاخه گلدار و در قاعده دارای براکته های پهنی

می باشد. قسمت اعظم اسانس آن حاوی ((لینالیل استات)) است و دارای اثر مقوی معده، ضد نفخ و آرام بخش است. گل های این گیاه بنفش است.اسانس این گیاه به اسانس ((آسیپیک)) معروف است و یکی از ترکیبات آن ((لینالول)) می باشد. یکی از اسانس گونه های Lavandula ، استفاده از آنها در صنعت عطر سازی است.همچنین از آنها در صابون سازی و تهیه فراورده های معطر جهت دفع حشرات نیز استفاده به عمل می آید. اسانس آن اسانس ((اسانس تم)) مرکب از دو نوع ایزومر است. آویشن دارای آثار درمانی تقویت دستگاه هاضمه، ضد نفخ، ضد عفونی کننده و آرام بخش است. تیمول دارای اثر ضد عفونی کننده و ضد کرم است . گیاه T.serpylum در ایران رویش دارد، ولی گونه ای از آویش که در ایران در منطقه وسیعی وجود دارد، Th.kotschyanus می باشد که در آذربایجان به(( کاکوتی)) معروف است. ضمنا ((آویشن شیرازی)) یا آویشن پهن دارای نام علمی (Zataria multiflora) است و آویشن باریک می باشد. مرزه دارای اثرات ضد نفخ و تقویت هاضمه است . اسانس ریحان حاوی 75-30 درصد استراگول است و جهت معطر ساختن اغذیه، مقوی معده، مدر و آرامبخش استفاده می شود. مرزنجوشفاسانس آن حاوی 40 درصد از ((ترپن ها)) است و بعنوان مقوی معده و معطر ساختن اغذیه استفاده می شود. دانه های ((بالنگو)) یا بالنگوی شیرازی بعلت دارا بودن ((موسیلاژ)) فراوان به عنوان نرم کننده مجاری تنفسی استفاده می شود. تخم ریحان یا تخم شربتی نیز به عنوان نرم کننده مجاری تنفس استفاده می گردد. اسانس مریم گلی دارای 50 درصد سالیول است و بعنوان مقوی معده،مدر، ضدعفونی کننده ، کم کننده قند خون و قاعده آور استفاده می شود.


گونه (S.sclarea) یکی از گونه هایی است که در ایران رویش دارد و در ردیف مهمترین نوع اسانس جهت معطر ساخنن فراورده های بهداشتی، عطرسازی و ادوکلن می باشد. گونه های دیگر سالویا نیز در ایران وجود دارند. از گل ارونه بعنوان ضد نفخ استفاده می شود. دانه های گونه دیگری از جنس سالویا (S.macrosiphon) بنام ((تخم مرو)) دارای اثر نرم کنندگی مجاری تنفسی است. روزماری به عنوان مدر ، مقوی معده و صفرا آور استفاده می شود. بادرنجبویه یا فرنجمشک (Melissa officinalis) اسانس آن دارای سیترال و ژرانیول است.بعنوان مقوی معده، آرامبخش ، ضدنفخ و از پماد آن بعنوان ضد تبخال استفاده می شود. عمده ترکیبات اسانس موخش را کامفر و لینالول تشکیل داده و از قسمتهای هوایی آن بعنوان ضد نفخ کودکان استفاده می شود. زوفا دارای گلیکوزیدی مشابه هسپریدین بنام هیسوپین است، همچنین اسانس آن بوی اسانس نعناع را می دهد و دارای اثر آرام کننده ،سرفه و خلط اور است.گل مورو بعنوان ضد عفونی کننده استفاده می شود. سر شاخه های مریم نخودی یا گلپوره بعنوان ضد نفخ استفاده می شود.از رزین گیاه بعنوان ضد درد و ضد التهاب استفاده می شود. این گیاه در تعدیل سیستم ایمنی نیز نقش دارد. برگ و میوه تاتوره حاوی هیوسیامین ،آتروپین و اسکوپولامین است که دارای خاصیت آنتی نرژیک بوده و مصارفی شبیه بلادون و اثر ضد تشنج و رفع آسم دارد. بذرالبنج، بنگ دانه یا ((ژورسیکام)) دارای آلکالوئیدهای همچون هیوسین و هیوسیامین بوده خاصیت ((آنتی کلی نرژیک)) دارند. این گیاه دارای اثر مخدر و خواب آور نیز می باشد. ریشه گیاه کپینک بنام ((بوزیدان)) بعنوان خواب آور و کشنده حشرات مصرف سنتی دارد. از گونه دیگری از این گیاه با نام ((پنیرباد)) بعنوان مایه پنیر استفاده می شود. آلکالوئید مهم برگ توتون ((نیکوتین)) است و محرک سیستمعصبی مرکزی است.


عروسک پشت پرده یا کاکنج ، میوه این گیاه دارای ماده رنگی ((فیزالئین)) و ویتامین ث بوده و برگ ان دارای ماده (( تلخ فیزالین)) می باشد. میوه آن دارای اثر مدر و قاعده آور است.


میوه فلفل رنگی دارای ماده کاپسایسین بوده که محرک اشتها و قرمز کننده پوست است.


تاجریزی ، حاوی آلکالوئید استروئیدی بنام بتا-سولامارین است که خاصیت مهار کنندگی تومور دارد. سیب زمینی برای تهیه نشاسته در داروسازی استفاده می شود.


خانواده گل میمون

اعضای مختلف(( گیاه سیزاب)) دارای تانن ، ساپونین و یک ماده تلخ است. گلهای گل ماهور یا خرگوشک دارای موسیلاژ فراوان بوده و داراتی اثر نرم کننده مجاری تنفسی است. از سرشاخه های مخلصه بعنوان مقوی معده استفاده می شود.از دانه های کنجد روغن کنجد می گیرند و به مصارف داروسازی و تغذیه می رسد.


راسته بارهنگ(Plantaginales)


دانه های اسفرزه دارای موسیلاژ فراوان است . ریشه، برگ و دانه بارهنگ دارای قابض و نرم کننده است.


خانواده شوند(Caprifoliaceae)

پوست ساقه، گل،میوه و حتی برگ دارای اثر معرق، مدر و ملین و قی آور است.استنشاق برگ خشک شده آن باعث بند آمدن خونزیری می شود.علف گربه دارای اسانس والرین بوده که حاوی والپوتر یاتها است.از ریشه علف گربه در رفع ناراحتی های با منشإ عصبی از جمله هیستری، ترس و شب ادرای استفاده می شود.


خانواده گل استکانی( Campanulaceae)

کلروهیدرات لوبین پادزهر مرفین و هروئین است.

بابا آدم (Arctium lappa)، ریشه آن دارای ((اینولین)) است . ریشه بابا آدم دارای اثرات صفرا آور ، مدر و معرق، دفع اسید اوریک و پایین آورنده قند خون است. غافث، دارای اینولین و ماده ای تلخ به نام اوپا تورین(قی آور) است. این گیاه اشتها آور، مدر و معرق است. زنجیل شامی ، ریشه آن 40 درصد اینولین دارد و مقوی ، مدر، اشتها آور و ضد عفونی کننده است .


افسنطین؛برگ آن دارای ماده ای تلخ به نام ابسیتین و قسمت هوایی آن دارای اسانس حاوی تویون است و اثرات مقوی ، قاعده آور، ضدکرم و ضد عفونی کننده دارد. گونه های دیگری از این جنس بنام درمنه دارای اثر ضدانگل هستند. ترخون از گیاهان دیگر این جنس اند که گیاه اخیر اثر ضد کرم دارد.


سرشاخه های بومادران دارای اسانس است ودارای اثرات ضدنفخ و جهت درمان هموروئید بکارمی رود.


گونه موجود در بازار با نام بومادران دارای نام علمی (A.santolina) است.


بابونه رومی، اسانس بابونه را از کاپیتولهای آن می گیرند و به عنوان مقوی تلخ ، بادشکن،ضد عفونی کننده بکار می برند.


بابونه آلمانی که بابونه اصلی دارویی می باشد که دارای ضد اسپاسم، ضد نفخ و ضد التهاب می باشد و در درمان استوماتیتیس مزمن حاصل از شیمی درمانی موثر بوده و تعداد نوتروفیلها را در نوتروپنی افزایش می دهد.


پا خری(Tussilago farfara) ممکن است حاوی یک ماده سرطانزا باشد.از این گیاه قبلا در فرآورده های ضد سرفه استفاده می شد.از گل همیشه بهار(Calendula officinalis) بعنوان معرق با اثر قوی ، برای رفع جوشهای صورت و ترک پوست بدن استفاده می شود. همیشه بهار و اکیناسه دارای خاصیت تعدیل سیستم ایمنی هستند.


گل مینا دارای ساپونین، موسیلاژفراوان و اینولین بوده و اثر مقوی و معرق دارد.پیرولیزیدین آلکالوئیدها در جنس Senecio فراوان بوده که باعث آسیب جدی به سلولهای کبدی
می شوند.

گل های بابونه گاوچشم دارای ((پیرترین)) و به عنوان ضد عفونی کننده و دور کننده حشرات استفاده می شود. از ریشه این گیاه بنام آقحوان به عنوان مقوی معده در طب سنتی استفاده می نمایند. از سرشاخه های شاهسپرم به عنوان آرام بخش استفاده می نمایند.


کاسنی؛کلیه قسمتهای آن مخصوصا ریشه آن بعنوان مقوی ، صفرا آور، اشتها آور و در نارسایی اعمال کبد و دفع رسوبات ادراری بکار می رود.


کاهو نیز به مصرف تغذیه می رسد.گیاه Hieracium pilosella دارای فعالیت آنتی بیوتیکی بوده و برای درمان تب مالت بکار رفته است.


گل قاصد؛ به عنوان مقوی ،ضد اسکوربوت،صفرا آور، کاهش قند خون ، رفع احتقانهای کبدی ، دفع سنگهای کلیوی و صفرا بکار می رود.


راسته آناناس(Bromeliales)

شیره میوه گیاه آناناس طعمی شیرین ، معطر و لذیذ دارد و حاوی آنزیمی بنام بروملین است که خاصیت پروتئولیتیک دارد و از آن برای هضم پروتئینها ، نرم کردن گوشت و در صنایع چرم سازی استفاده

می شود.


خانواده لاله(Liliaceae)

شیرابه گیاه صبر زرد یا چادروا (Aloe vera) حاوی آنترا کینون گلیکوزیدها بوده و از مسهل های رسمی در اکثر فارماکوپه ها به شمار می رود. همچنین پماد تهیه شده از شیرابه آن به عنوان ضد سوختگی بخصوص در اثر تشعشعات بکار می رود. پیاز عنصل یا سیل دارای گلیکوزیدهای قبلی همچون سیلارن A است که بعنوان مقوی قلب بکار می رود.همچنین ساپونین های گیاه دارای اثر خلط آور می باشند.


سیر دارای اسانس حاوی ترکیبات سولفوره می باشد و دارای اثر ضد عفونی کننده، کاهش فشار خون ، کاهش قند خون و احتمالا ضد سرطان است . بوی سیر از راه ریه دفع می گردد و با سیب رنده شونده و یا برگ جعفری برطرف می گردد. اسانس سیر روی کیست ژیاردیا موثر است. سورنجان حاوی آلکالوئید کلشی سین است که اثر ضد نقرس و ضد میتوز دارد و برای دو برابر کردن کروموزمها بکار می رود. ریشه آن دارای اثر کاهش فشار خون بوده ولی به علت سمیت مصرف آن باید کاملا با احتیاط باشد. از ریشه های سریش بعنوان چسب استفاده می کنند.


خانواده زنبق(Iridaceae)

زعفران بعلت دارا بودن مواد تلخ ، موجب هضم آسان غذا و به علت اسانمس آن محرک سیستم عصبی مرکزی است. همچنین عصاره گیاه دارای اثر قاعده آور است. ریزوم گونه های زنبق به مقادیر کم اثر مدر و خلط آور دارد ولی با مقادیر بیشتر ، مسهل قوی و قی آور است . از اسانس این گیاه در عطر سازی استفاده می شود.


راسته گندمیان یا غلات (Graminales)

از تمام قسمتهای گیاه پوتار ، اذخر یا گورگیا بویی شبیه بوی لیمو استشمام می گردد و از آن در عطرسازی استفاده می شود. ریزوم گیاه مرغ یا شین دان دارای املاح پتاسیم فراوان و دارای اثر مدر و معرق است و در آدنوم پروستات استفاده می شود . از دانه های ذرت (Zea mays) علاوه بر نشاسته ، روغن نیز علاوه بر نشاسته ، روغن نیز استخراج می گردد که در داروسازی استفاده می شود. همچنین کاکل ذرت حاوی املاح پتاسیم بوده و اثر مدر دارد.


خانواده نخل یا خرما (Arecaceae)

میوه درخت خرما دارای مواد قندی و مغذی است. یکی از آلکالوئیدهای معروف دانه این گیاه ، آره کولین می باشد که اثرات مشابه استیل کولین دارد. همچنین گرد تازه مغز میوه آن اثر ضد کرم قوی داشته و در دامپزشکی استفاده می شود. روغن نخل را نخل را از گیاه (Elaeis guineensis) می گیرند که در صابون سازی استفاده می شود. موم کارنوبا را از گیاه Copernicia cerifera می گیرند که در داروسازی جهت تهیه فراورده هایی همچون پماد استفاده می شود.


اسانس ریزوم گل شیپوری بعنوان ضدنفخ و مقوی معده استفاده می شود.


راسته آویار سلام(Cyperales)

قسمت متورم ریزوم گیاه Cyperus sp طعم کمی شیرین دارد و دارای اثر زیاد کننده شیر و قابض است و همچنین برای آن اثر محرک جنسی قائل اند. از مغز ساقه Cyperus papyrus در قدیم کاغذ تهیه

می نمودند . ریزوم زنجیل (Zingiber officinale) دارای اسانس با بوی کافور است . زنجبیل به عنوان مقوی معده، ضد نفخ و خوش طعم ساختن نان و اغذیه استفاده می شود و معتقدند باعث تحریک جنسی می شود.


ریزوم خولنجان مانند زنجبیل بعنوان ضد نفخ و مقوی معده استفاده می شود. زردچوبه بصورت گیاهی علفی و پایا ، دارای ریزوم متورم است . از مشخصات آن این است که در قاعده ساقه، برگ های بدون دمبرگ و با غلاف مشخص وجود دارد. ولی در قسمت فوقانی آن برگهای کامل ظاهر می شود. ریزوم زرد چوبه دارای اسانس و یک ماده تارنجی متمایل به زرد و قابل تبلور بنام کورکومین است . زردچوبه باعث کمک در هضم غذا، صفرا آور و ضد نفخ است . از هل دادن به عنوان معطر ساختن اغذیه ، ضد نفخ و مقوی معده استفاده می شود.


راسته میکرواسپرما(Microspermae)

وانیلین را از میوه گیاه (Vanilla planifolia) می گیرند که بومی مکزیک بوده ولی امروزه در بسیاری از نقاط جهان کاشته شده است. از وانیلین جهت معطر ساختن شیرینی ، شکلات و کرم ها استفاده می کنند. بعضی از گونه های ثعلب دارا بودن موسیلاژ فراوان به عنوان نرم کننده (امولینت) استفاده
می شوند.

برای اطلاعت بیشتر به وب سایت شرکت کشت بافت خانه سبز مراجعه نمایید:

www.kbksco.ir

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: